زمینه و هدف: امروزه بررسی هزینه های بهداشتی درمانی خانوار به دلیل کاربرد آن در سیاست گذاری به موضوع مهمی تبدیل شده است. وضعیت اقتصادی - اجتماعی، میزان دسترسی به خدمات، ساختار جمعیتی و پیشرفت تکنولوژی فاکتورهایی هستند که اهمیت آنان در روند مطالعه مورد سنجش قرار گرفته است.

مواد و روش کار: در راستای یافتن تأثیر متغییرهای مستقل، روش رگرسیون تعمیم یافته، در داده های پنل متشکل از 24 مقطع و30 سال، به اجرا درآمده است. منبع داده ها، پایگاه نشریات مرکز آمار ایران بوده و در دو نرم افزار اقتصادسنجی STATA 11 و 7 EVIEWS  مورد تحلیل قرار گرفته اند.

یافته ها: متغیر وابسته با وضعیت اقتصادی(درآمد و هزینه های بیمه ای خانوار) و دسترسی خانوار به خدمات سلامت(توزیع پزشک به نسبت خانوارها) در نقاط شهری و روستایی ارتباط مستقیم داشت. همچنین میان مشخصه ی دموگرافیک جمعیت(نسبت کهنسالی) و بهبود تکنولوژی با هزینه های بهداشتی درمانی در نقاط شهری به ترتیب ارتباط معنی دار مستقیم و غیر مستقیم یافت شد.

نتیجه گیری: ناکارآمدی نظام بیمه ای، نظارت ضعیف بر سیستم ارائه ی خدمات و بالا رفتن تعداد افراد سالخورده موجب افزایش میانگین هزینه های بهداشتی درمانی خانوار شده است. بر خلاف پیش فرض های موجود در زمینه ی تکنولوژی، نتایج برآوردها تأییدی بر تأثیر آن بر کاهش هزینه های بهداشتی درمانی است. اقداماتی چون یکپارچگی نظام بیمه ای به منظور کاهش قیمت تمام شده خدمات و افزایش سطح آگاهی افراد نسبت به تکنولوژی به خصوص در نقاط روستایی از اولویت برخوردار است.

واژه های کلیدی: ایران، هزینه های بهداشتی درمانی، عوامل اقتصادی اجتماعی، مدل پنل