مجله دانشگاه علوم پزشکی

چکیده زمینه و هدف: وابستگی به مواد مخدر افیونی، یکی از مشکلات مهم بهداشتی در ایران است و اکثر بیماران وابسته به این مواد دچار اختلالات روانی همراه نیز می باشند. پژوهش حاضر با هدف، بررسی مقایسه ی نیمرخ روانشناختی دو گروه تحت درمان با متادون و گروه وابسته به مواد مخدر انجام شد. مواد و روش کار: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، ۱۴۲ بیمار مرد وابسته به مواد مخدر و ۱۴۶ نفر مرد تحت درمان نگهدارنده متادون بود. داده ها با SCL- ۹۰- R مراجعه کننده به مراکز درمان با متادون شهر بجنورد مورد مقایسه قرار گرفتند. ابزار مطالعه، پرسشنامه و ضریب اطمینان ۹۵ % تحلیل شدند. SPSS استفاده از آزمون های آماری مجذور کای، تی مستقل و با نرم افزار ۱۶ یافته ها: متغیرهای تاثیر گذار در دو گروه (سن، تحصیلات، وضعیت تاهل، مدت و نوع مصرف مواد مخدر) همگن بودند. نمره میانگین ۱)بود که اختلاف معنی داری /۵۸±۰/ ۲) و گروه وابسته به متادون ( ۶۲ /۱±۰/ کلی نیمرخ روانشناختی گروه وابسته به مواد مخدر ( ۵۶ تفاوت معنی داری به نفع گروه تحت درمان متادون SCL همچنین در کلیه زیر مقیاس های تست ۹۰ .(P< ۰/ مشاهده گردید ( ۰۰۱ مشاهده شد. نتیجه گیری: افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون نسبت به افراد وابسته به مواد مخدر از علائم آسیب شناختی روانی کمتری برخوردار بودند، لذا درمان نگه دارنده با متادون علاوه بر بهبود وابستگی جسمی، آسیب های روانشناختی بیماران را نیز بهبود می دهد.

چکیده زمینه و هدف: شیوع فراوان همبودی اختلال ‌افسردگی و سوءمصرف مواد به‌ خوبی مستند شده است. درمان فراشناختی که به منظور تاثیرگذاری بر سندرم شناختی-توجه‌ای و فرایندهای فراشناختی و دانش برانگیزاننده‌ی این سندرم و عمل کردن بر زیر سیستم‌های شناختی و فراشناختی طراحی شده است. هدف پژوهش حاضر، معرفی و بررسی اثربخشی درمان فراشناختی درکاهش علایم افسردگی معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون (MMT) است. مواد و روش کار: این پژوهش‌کارآزمایی، با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه‌گواه اجرا شد. در این مطالعه تجربی تعداد ۷۵ نفر از معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون مراجعه‌کننده به‌کلینیک‌های ترک اعتیاد شهرمشهد، به تعداد ۲۴ نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۲نفر) و گواه (۱۲ نفر) جایگزین شدند. پس‌ از اجرای پیش‌آزمون‌که با استفاده از پرسشنامه فرم کوتاه افسردگی بک (۱۳ (BDI-به عمل آمد،گروه آزمایش طی ۶ جلسه هفتگی، تحت درمان فراشناختی قرار گرفت. درحالیکه‌‌گروه‌‌گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های‌آزمون از نرم افزار۱۶ SPSS-و از روش آماری‌تحلیل‌کوواریانس یک متغیره (ANCOVA) استفاده‌گردید و سطح معناداری برای تایید فرضیه پژوهش۰۵/۰ P< در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان فراشناختی در کاهش علایم افسردگی در مرحله پس آزمون در معتادان تحت درمان نگهدارنده‌ با متادون گروه مداخله تاثیر معناداری دارد (۰۰۱/۰=P , ۸/۱۸۴=F) نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که درمان فراشناختی می‌تواند یک درمان کوتاه و موثر باشد. بدین ترتیب که افکار و احساسات بدون قضاوت و ارزیابی و با کمک تصویر سازی ذهنی انجام می‌گیرد؛ علاوه برآن ما را با مفهوم ذهن‌آگاهی رفتارهای سوء مصرف مشکل‌زا و افزایش آگاهی ما به نقش خاص فراشناخت و ذهن‌آگاهی در زنجیره رفتارهای سوءمصرف و اختلالات هیجانی منطبق می‌کند.

زمینه و هدف: بر طبق گزارش ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، در حال حاضر در ایران ۶۵۷ هزار بیمار وابسته به مواد، تحت درمان نگهدارنده می باشند. هدف از این مطالعه مقایسه میزان ماندگاری درمان در سه روش درمان نگهدارنده با متادون، تنتور اپیوم و بوپره نورفین در بیماران مراکز ترک اعتیاد شیروان می باشد. لازم به ذکر است که درمان با تنتور اپیوم تنها در ایران انجام می شود و سنجش میزان موفقیت در این روش از موضوعات چالش برانگیز می باشد.

مواد و روش کار:  این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی می باشد. جامعه مورد پژوهش تمام بیماران فعال و خارج شده از درمان در سال ۱۳۹۴ در ۶ مرکز خصوصی و دولتی درمان اعتیاد شهرستان شیروان می باشد. این مطالعه به صورت نمونه گیری در دسترس و با همکاری روانشناسان مراکز انجام شد و اطلاعات لازم از طریق مصاحبه و تکمیل چک لیست گردآوری گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای مقایسه ارتباط بین متغیرهای کیفی از آزمون کای دو استفاده شد.

یافته ها: میزان ماندگاری در درمان با متادون ۵/۸۴% و در بوپره نورفین معادل ۸/۷۱% و در اپیوم معادل ۱/۹۰% می باشد. بین سه روش درمانی اختلاف معنا داری مشاهده شد به صورتی که درمان با تنتور اپیوم بالاترین میزان ماندگاری را داشت.

نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که میزان ماندگاری در درمان با تنتور اپیوم بالاتر از دو روش دیگر می باشد . اگر به اهداف برنامه کاهش آسیب تمرکز داشته باشیم ، این نتایج نشان می دهد که درمان با تنتور اپیوم، با وجود ادامه مصرف تریاک می تواند میزان آسیبهای اجتماعی اعتیاد را به طور چشم گیری کاهش دهد.

زمینه و هدف: درمان‌های جایگزین مواد مخدر به دلیل نقشی که در کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از مواد مخدر دارند مورد توجه می‌باشد. اثربخشی این درمان‌ها تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله، نگرش بیماران در مورد درمان است که در ورود و ماندگاری آن‌ها به درمان اختلال مصرف مواد مؤثر است. با توجه به اینکه مطالعه نگرش افراد به ابزار معتبر نیاز دارد، به‌ همین منظور مطالعه‌ای جهت تدوین و اعتبار سنجی نسخه فارسی پرسشنامه نگرش معتادان در مورد درمان‌ با متادون انجام گرفت.

مواد و روش‌کار: این مطالعه به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۴ انجام گرفت. نسخه فارسی پرسشنامه به روش ترجمه باز ترجمه تدوین گردید و توسط متخصصین و کارشناسان مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم انجام شد سپس ۷۵۰ نفر از بیماران مبتلا به اختلال مصرف مواد پرسشنامه را تکمیل نمودند. بعد از ۱۰ تا ۱۵ روز این پرسشنامه مجدداً توسط ۱۰۰ نفر از ۷۵۰ نفر شرکت‌کننده در مطالعه تکمیل گردید. سپس داده‌ها با استفاده نرم افزار SPSS۱۶ و آزمون‌های آماری ضریب آلفای کرونباخ، کاپا، ضریب همبستگی درونی و تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: در این مطالعه میانگین سن افراد شرکت‌کننده در مطالعه ۱۲/۱۳±۹۲/۴۰ سال بود و ۶۲۸ نفر (۷/۸۳ %) مرد بودند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس ۸۰۷/۰ بدست آمد. تحلیل عامل با روش مؤلفه‌های اصلی سه عامل را در پاسخ‌های شرکت‌کنندگان شناسایی نمودند که ۳۸/۳۳ % از واریانس کل را تبیین کردند.

نتیجه‌گیری: نسخه فارسی پرسشنامه ۳۲ گزاره‌ای نگرش معتادان نسبت به درمان با متادون ابزار مناسبی جهت مطالعه نگرش معتادان نسبت به درمان با متادون می‌باشد.