مجله دانشگاه علوم پزشکی

چکیده زمینه و هدف: آلودگی محیط ناشی از فلزات‌ سنگین اکنون مشکلی در مقیاس جهانی است. فلزات‌سنگین با توجه به ثبات شیمیایی، تجزیه‌پذیری ضعیف و داشتن قدرت تجمع‌زیستی در بدن موجودات زنده به سرعت تبدیل به آلاینده‌های سمی می‌شوند. لذا این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلزات ‌سنگین و مقایسه نتایج آن با استانداردهای ملی و جهانی و همچنین ارزیابی ریسک سلامت در بیماریهای سرطانزایی و غیرسرطان‌زایی، در منطقه علی‌آبادکتول صورت گرفت. مواد و روش‌کار: این تحقیق به روش توصیفی-مقطعی در پاییز 1388 و بهار 1389 انجام گرفت در طول مدت تحقیق تعداد 36 نمونه از 6 حلقه چاه عمیق تامین کننده آب شرب روستایی انتخاب و فلزات‌ سنگین (آرسنیک، سرب، روی، کروم و کادمیوم) بر اساس استاندارد Method 1998 به روش جذب اتمی اندازه‌گیری گردید. همچنین ارزیابی ریسک سلامت انسانها با استفاده از شاخص آژانش حفاظت محیط زیست (EPA) مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها: میانگین غلظت فلزات سنگن در فصل پاییز 0143/0Zn=، 0060/0Pb=، 0025/0Cr=، 0022/0As=، 00/0Cd= و در فصل بهار 0045/0Zn=، 0066/0Pb=، 0023/0Cr=، 0009/0As=، 00/0Cd= میلی‌گرم‌بر لیتر بدست آمد. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی‌داری بین غلظت فلزات‌سنگین منطقه با استاندارد ملی و جهانی وجود ندارد. نتایج ارزیابی ریسک سلامت فلزات‌سنگین ساکنین منطقه در طول دوره، برای بیماری‌های سرطان‌زایی 4- 10 × 32/2 و برای بیماری‌های غیرسرطان‌زایی 4- 10 × 53/2 فرد بدست آمد. نتیجه‌گیری: نتایج غلظت فلزات‌سنگین اندازه‌گیری شده و مقایسه آن با استانداردها نشان داد که خطری از لحاظ بهداشتی منطقه مورد مطالعه را تهدید نمی‌کند. اما با توجه به گسترش روز افزون جمعیت و افزایش میزان آلودگی‌ها و بیماری‌ها ممکن است در آینده تغییراتی در غلظت فلزات‌سنگین مشاهده شود. بنابراین ضروری است پایش فلزات‌سنگین بطور مستمر صورت گیرد