مجله دانشگاه علوم پزشکی

به عنوان یک نشریه علوم پزشکی، نشریه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی متعهد است توصیه‌های کمیته بین‌المللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJE) در زمینه رفتار اخلاقی، گزارش‌دهی، ویرایش و انتشار آثار علمی در مجلات پزشکی را به کار گیرد. آخرین نسخه به‌روزرسانی شده که در می ۲۰۲۳ منتشر شده است، توسط نشریه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی رعایت خواهد شد.

در ادامه اصول و دستورالعمل‌های نشریه در مورد اخلاق انتشار و بیانیه‌های نشر آمده است:

• وب‌سایت

• نام نشریه و مخفف آن

• فرایند داوری همتا

• مالکیت و مدیریت

• هیئت حاکمه

• هیئت تحریریه

• حق نشر و مجوزها

• نویسندگان و مسئولیت‌های آن‌ها

• هزینه‌های نویسندگان

• اخلاق انتشار

• برنامه انتشار

• سیاست آرشیو

• منابع درآمد

• تبلیغات

• بازاریابی مستقیم

• اصول ناشر: کدهای رفتاری و دستورالعمل‌های اخلاقی

---

۱. وب‌سایت

کاربران می‌توانند به وب‌سایت نشریه از طریق لینک زیر دسترسی داشته باشند:
https://journal.nkums.ac.ir/en

---

۲. نام نشریه و مخفف آن

نام نشریه: نشریه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
مخفف نشریه: J North Khorasan Univ Med Sci

---

۳. فرایند داوری همتا

سیاست داوری همتا
مطابق با کد رفتار و بهترین شیوه‌های COPE و توصیه‌های ICMJE، مجلات موظف به استفاده از روش داوری دوطرفه کور (Double-Blind) هستند.

فرایند داوری همتا
برای تصمیم‌گیری درباره انتشار مقاله، ابتدا یک ارزیابی تحریریه‌ای داخلی انجام می‌شود. تمامی مقالات در مرحله ابتدایی توسط کمیته تحریریه متشکل از دو یا چند عضو هیئت تحریریه بررسی می‌شوند که عمدتاً بر اساس انتخاب و تصمیم سردبیر انجام می‌شود. هدف اصلی تعیین این است که آیا کار باید سریع رد شود یا برای داوری خارجی ارسال گردد.

مقالاتی که با اهداف و دامنه نشریه همخوانی ندارند یا استانداردهای اصلی نشریه را رعایت نکرده‌اند، در همین مرحله رد می‌شوند. برای کمک به تصمیم‌گیری سردبیران، گاهی مقاله به نویسنده بازگردانده می‌شود تا بهبودهایی اعمال کند.

پس از ۱-۲ هفته از ارسال، نویسندگان می‌توانند انتظار تصمیم اولیه را داشته باشند.

مقالات ارسال‌شده به فرایند داوری توسط پنل متخصصان بین‌المللی بررسی می‌شوند. همه مقالات تحت داوری دوطرفه کور توسط دو یا چند داور و تحت نظارت سردبیر بخش و سردبیر کل قرار می‌گیرند. ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا هویت نویسنده در فرایند داوری محفوظ بماند، اما مسئولیت آن بر عهده نویسنده است که جزئیات پیشین انتشار را به گونه‌ای ارائه ندهد که هویت خود را فاش کند.

نویسندگانی که هویت خود را در مقاله افشا کنند، به منزله رد ناشناس بودن تلقی شده و داوری به صورت یک‌طرفه کور انجام خواهد شد.

هدف ما اتمام فرایند داوری طی ۴-۸ هفته پس از تصمیم به داوری است، هرچند گاهی تأخیر رخ می‌دهد و نویسندگان باید حداقل ۸ هفته از ارسال صبر کنند. تصمیم نهایی درباره پذیرش مقاله با سردبیر کل است.

نقش داوران
داوران اصلی‌ترین اعضایی هستند که به اجرای فرایند داوری دوطرفه کور کمک می‌کنند. داوران موظفند هویت خود را افشا نکنند.

اگر داور احساس کند مقاله از نظر فنی مناسب نیست، قادر به بررسی به موقع نیست یا دارای تعارض منافع است، باید فوراً داوری را رد کند.

تمام ارسال‌ها محرمانه نگه داشته می‌شوند و هرگونه مشاوره خارجی نیاز به تأیید تحریریه دارد. داور نباید مقاله‌ای را که برایش ارسال شده است، به نفع خود به داور دیگری ارجاع دهد؛ در عوض، باید فوراً رد شود.

داوران باید اطمینان حاصل کنند که مقالات منتشرشده از کیفیت بالا و اورجینال هستند. اگر متوجه شوند مقاله برای انتشار در نشریه دیگری نیز بررسی می‌شود، می‌توانند به سردبیر اطلاع دهند.

دستورالعمل‌ها برای داوران همتا
تمام مقالات از طریق داوری دوطرفه کور بررسی می‌شوند. داوری همتا اساس حفظ کیفیت و بی‌طرفی تحقیقات علمی است.

داور باید بازخورد خود را به سردبیر بخش و سردبیر کل ارائه دهد. حتی اگر تصمیم به انتشار مقاله گرفته نشود، بازخورد مفید به نویسنده منتقل می‌شود.

مقالات منتشرنشده خصوصی هستند. داوران نباید مقاله را با همکاران یا دیگران مطرح کنند.

داوران باید فرم داوری را پر کنند و به تمام درخواست‌های داوری پاسخ دهند. اگر مقاله خارج از حوزه تخصص داور است یا زمان کافی برای بررسی ندارد، باید تحریریه را مطلع کنند تا داور دیگری تعیین شود.

داوران باید مقاله را مطابق دستورالعمل نویسنده و اهداف و دامنه نشریه بررسی کنند. داوری باید سازنده و صادقانه باشد و بدون تعصب یا تعارض منافع انجام شود.

---

محرمانگی و حفظ حریم خصوصی
مطابق توصیه‌های ICMJE، تمام مقالات باید با رعایت محرمانگی کامل بررسی شوند. انتشار اطلاعات محرمانه بدون اجازه نویسنده ممکن است حقوق او را نقض کند. داوران و تحریریه باید از حقوق محرمانه نویسندگان و داوران احترام بگذارند.

---

تضاد منافع در فرایند داوری
با وجود داوری دوطرفه کور، برخی داوران ممکن است نویسنده را بشناسند. داوران باید هرگونه تعارض منافع قابل توجه را به سردبیر اطلاع دهند و درخواست داوری را رد کنند تا از سوگیری مثبت یا منفی جلوگیری شود.

---

۴. مالکیت و مدیریت

نشریه متعلق به و منتشرشده توسط دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی است.

۵. هیئت حاکمه

اطلاعات هیئت حاکمه و وابستگی‌های آن‌ها در وب‌سایت نشریه موجود است.

۶. هیئت تحریریه

اعضا و وابستگی‌های هیئت تحریریه در منوی صفحه نشریه با عنوان "Editorial Board" در دسترس است.

۷. حق نشر و مجوزها

تمام مقالات به صورت دسترسی آزاد فوری منتشر می‌شوند.
مقالات تحت مجوز Creative Commons Attribution-Noncommercial ۴.۰ International License قرار دارند که استفاده غیرتجاری، به اشتراک‌گذاری، بازتولید و توزیع را مجاز می‌کند، به شرط ذکر نویسنده و منبع.

نویسندگان حق کپی‌رایت را دارند ولی حقوق انحصاری مقاله به ناشر اعطا می‌شود.

حقوق نویسنده شامل:

• اشتراک‌گذاری مقاله برای استفاده شخصی با ذکر DOI

• حفظ حقوق مالکیت معنوی (شامل داده‌های تحقیقاتی)

• دریافت اعتبار و ارجاع مناسب

حقوق استفاده شخصی شامل استفاده غیرتجاری در آموزش، پایان‌نامه، مجموعه آثار نویسنده و آثار مشتق است.

---

۸. نویسندگان و مسئولیت‌ها

نویسنده مسئول (Corresponding Author) مسئول ارتباط با نشریه و تکمیل تمام الزامات اداری است، از جمله:

• تایید کمیته اخلاق

• ارائه اطلاعات نویسندگان

• ثبت تضاد منافع

• ثبت آزمایشات بالینی

پس از پذیرش نهایی مقاله، اضافه کردن نویسنده یا تغییر نویسنده اول یا مسئول مجاز نیست.

تکثیر انتشار و اورجینال بودن
مقالات باید اورجینال و منتشرنشده باشند. هر گونه استفاده از تصاویر یا جداول دیگر مجلات باید دارای مجوز باشد.

---

۹. هزینه‌های نویسندگان

هزینه پردازش مقاله (APC) و سایر هزینه‌ها رایگان است و توسط دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی پوشش داده می‌شود.

---

۱۰. اخلاق انتشار

نشریه متعهد به رعایت کدهای اخلاق انتشار COPE و قوانین وزارت بهداشت ایران است.

• تایید کمیته اخلاق: همه مقالات باید کد تایید کمیته ملی اخلاق در پژوهش‌های زیست‌پزشکی ایران را داشته باشند.

• ثبت آزمایش بالینی: تمام آزمایش‌های بالینی باید در یکی از ثبت‌کننده‌های بین‌المللی ثبت شده باشند.

• کپی‌رایت و سرقت علمی: تمام مقالات قبل از انتشار بررسی سرقت علمی می‌شوند و هر گونه تخلف منجر به رد مقاله خواهد شد.

---

۱۱. برنامه انتشار

نشریه به صورت فصلی منتشر می‌شود.

۱۲. سیاست آرشیو

مقالات در مخازن محلی و بین‌المللی آرشیو می‌شوند:

• ISC

• SID

• Magiran

۱۳. منابع درآمد

اکثر هزینه‌های نشر توسط دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی پوشش داده می‌شود.

۱۴. تبلیغات

نشریه هیچ تبلیغاتی نمی‌پذیرد.

۱۵. بازاریابی مستقیم

فعالیت بازاریابی مستقیم ندارد.

۱۶. اصول ناشر: کدهای رفتاری و دستورالعمل‌های اخلاقی

نشریه متعهد به رعایت کدها و اصول رفتاری ناشر بر اساس اصول شفافیت و بهترین شیوه‌های نشر علمی است، مطابق COPE، DOAJ، OASPA و WAME

 اخلاق و امنیت

سردبیر مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی ممکن است در خصوص جنبه‌های مختلف مقالات ارسالی که نگرانی‌هایی درباره آن‌ها وجود دارد – مانند مسائل اخلاقی یا دسترسی به داده‌ها و مواد پژوهشی – از مشاوران نظرخواهی کند.
ضروری است که تمامی طرف‌های درگیر در فرآیند انتشار (نویسنده، سردبیر، داوران و دیگران) بر سر استانداردهای رفتار اخلاقی مورد انتظار توافق داشته باشند. تمامی پژوهش‌ها باید در چارچوب‌های اخلاقی مناسب انجام شده باشند.

---

 مسئولیت نویسندگان و نویسنده مسئول

نویسنده مسئول، اصلی‌ترین فرد در ارتباط با مجله در طول مراحل ارسال، داوری و چاپ مقاله است. او باید اطمینان حاصل کند که تمام الزامات اداری مجله – مانند اعلام دقیق نویسندگان، دریافت تأییدیه کمیته اخلاق، مدارک ثبت کارآزمایی بالینی و بیانیه تضاد منافع – به‌طور کامل انجام شده‌اند.

نویسنده مسئول موظف است به پرسش‌های سردبیر در طول فرآیند داوری و ارسال پاسخ به‌موقع دهد و پس از چاپ نیز با درخواست‌های مجله همکاری نماید.

مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی اجازه افزودن نویسنده جدید یا تغییر نویسنده اول یا نویسنده مسئول پس از پذیرش نهایی مقاله را نمی‌دهد.
در صورتی که نویسنده‌ای بخواهد نامش از فهرست نویسندگان حذف شود، باید نامه‌ای با امضای خود و سایر نویسندگان مبنی بر درخواست حذف نام خود ارائه دهد. هرگونه تغییر در ترتیب نام نویسندگان نیز نیازمند نامه تأییدیه امضاشده توسط تمامی نویسندگان است.

---

تضاد منافع (Conflict of Interest)

نویسندگان موظف‌اند تمامی روابط یا منافع مرتبط با پژوهش خود را اعلام کنند.
تمام مقالات باید در انتهای خود بخشی با عنوان «تضاد منافع» داشته باشند که شامل کلیه تضادهای مالی و غیرمالی است.
در صورتی که تضادی وجود ندارد، باید جمله زیر آورده شود:

«نویسندگان اعلام می‌دارند که هیچ‌گونه تضاد منافعی ندارند.»

تضاد منافع زمانی وجود دارد که تفسیر داده‌ها یا ارائه اطلاعات توسط نویسندگان ممکن است تحت تأثیر روابط شخصی یا مالی آنان با اشخاص یا سازمان‌های دیگر قرار گیرد.

نمونه‌هایی از تضاد منافع مالی:

• دریافت گرنت پژوهشی (نام حامی مالی و شماره گرنت باید ذکر شود)

• حمایت مالی برای شرکت در برنامه‌های آموزشی

• اشتغال یا مشاوره با سازمان‌ها

• عضویت در هیئت‌مدیره یا کمیته‌های مشورتی

• دریافت حق‌الزحمه، پاداش، هزینه یا حقوق از سازمان‌هایی که ممکن است از چاپ مقاله سود یا زیان مالی ببرند

• حقوق مالکیت فکری (اختراعات، کپی‌رایت، حق امتیاز)

• منافع مالی احتمالی همسر یا فرزندان در موضوع پژوهش

تضاد منافع غیرمالی نیز باید اعلام شود، از جمله:

وابستگی‌های سیاسی، شخصی، مذهبی، ایدئولوژیک، دانشگاهی یا فکری که ممکن است بر قضاوت علمی اثرگذار باشد.

سردبیر ممکن است برای روشن شدن تضاد منافع، اطلاعات بیشتری از نویسندگان درخواست کند.
همچنین سردبیران و داوران موظف‌اند تضاد منافع خود را اعلام کنند و در صورت وجود تضاد، از فرآیند داوری کنار گذاشته می‌شوند.

---

حقوق انسان و حیوان

پژوهش‌هایی که شامل انسان، مواد انسانی یا داده‌های انسانی هستند، باید دارای بیانیه رعایت اصول اعلامیه هلسینکی (Declaration of Helsinki) و تأییدیه کمیته اخلاق باشند.
در صورتی که مطالعه‌ای از کمیته اخلاق معاف شده است، باید نام کمیته و دلیل معافیت در مقاله ذکر شود.

نویسندگان باید برای استفاده از روش‌های درمانی یا ابزارهای جدید که مزیت بالینی مشخصی قبل از درمان نداشته‌اند، تأییدیه کمیته اخلاق و رضایت آگاهانه بیمار را دریافت کرده باشند.

در مطالعات حیوانی نیز باید رفاه حیوانات رعایت شود. نویسندگان باید اعلام کنند که مطابق با دستورالعمل‌های بین‌المللی، ملی یا نهادی مربوط به نگهداری و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی عمل کرده‌اند و مطالعه با تأیید کمیته اخلاق حیوانی انجام شده است.

مجله از نویسندگان مقالات بالینی می‌خواهد که مطالعه خود را در سامانه‌های ثبت کارآزمایی بالینی ثبت کنند و شماره ثبت و نام مطالعه را در مقاله ذکر نمایند.

گزارش کارآزمایی‌های بالینی تصادفی باید مطابق با بیانیه CONSORT شامل تمامی عناصر اصلی مطالعه (پروتکل، روش تصادفی‌سازی، تخصیص درمان‌ها، و نوع کورسازی) باشد.

چنانچه سردبیر تشخیص دهد پژوهش در چارچوب اخلاقی مناسب انجام نشده است، می‌تواند مقاله را رد کند و در موارد خاص با کمیته اخلاق تماس بگیرد.

---

 رضایت آگاهانه (Informed Consent)

در تمامی پژوهش‌های انسانی باید رضایت آگاهانه شرکت‌کنندگان برای حضور در مطالعه اخذ شود.
در مقالاتی که شامل تصاویر، فیلم یا جزئیات هویتی افراد هستند، لازم است رضایت‌نامه کتبی برای انتشار از شرکت‌کننده (یا والد/قیم قانونی در صورت ناتوانی فرد) دریافت شود و این موضوع در مقاله ذکر گردد.

اطلاعات شناسایی‌کننده افراد (نام، تاریخ تولد، شماره شناسایی و ...) نباید منتشر شود مگر در مواردی که از نظر علمی ضروری باشد و رضایت کتبی برای انتشار داده شده باشد.
تصمیم نهایی درباره ضرورت اخذ رضایت انتشار بر عهده سردبیر است.

---

 اصالت و چاپ تکراری

مقالات ارسال‌شده نباید هم‌زمان در مجله دیگری در حال بررسی یا چاپ باشند.
انتشار تکراری مطالبی که قبلاً در این مجله پذیرفته یا چاپ شده‌اند، در هیچ زبان دیگری مجاز نیست.

---

مدیریت تخلفات پژوهش و انتشار

هیئت تحریریه به‌طور مستمر در جهت شناسایی و جلوگیری از تخلفات علمی مانند چاپ تکراری، سرقت علمی، داده‌سازی، تغییر نام نویسندگان، عدم اعلام تضاد منافع، مشکلات اخلاقی در مقاله، سوء‌استفاده داور از ایده‌های نویسنده یا شکایات علیه سردبیران تلاش میکنند.

در صورت بروز موارد مشکوک، فرآیند رسیدگی مطابق با راهنمای کمیته اخلاق در انتشارات علمی (COPE) انجام می‌شود.
راهنمای کامل COPE در نشانی زیر قابل دسترسی است:
🔗 http://www.publicationethics.org