مجله دانشگاه علوم پزشکی

چکیده زمینه و هدف: چاقی مهمترین مشکل تغذیه ای- بهداشتی نوجوانان در کشورهای توسعه یافته است و مشکلات ناشی از آن از عمده‏ترین مسائل تغذیه‏ای و بهداشتی می‏باشد. مطالعه حاضر جهت تعیین شیوع چاقی و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان دبیرستانی استان خراسان شمالی انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی- مقطعی بر روی 450 دانش آموز دبیرستانی استان خراسان شمالی و با نمونه‎گیری چند مرحله‏ای انجام شد. پرسشنامه وضعیت دموگرافیک، تن سنجی و فعالیت بدنی برای هر یک از نمونه‎های مورد بررسی تکمیل و داده‏ها توسط آزمون‎های آماری t-test، کای دو، ANOVA، همبستگی پیرسون و رگرسیون و با استفاده از نرم افزار SPSS16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‏ها: میانگین نمایه توده بدنی (BMI) در دختران به صورت معنی‏داری بیشتر از میانگین BMI در پسران بود. شیوع چاقی و اضافه وزن در سه رده سنی 16-14 سال در دختران تقریباً دو برابر پسران بود به طوری که در رده سنی 14 سال، 20 درصد دختران و 8/11 درصد پسران، در رده سنی 15 سال، 6/20 درصد دختران و 7/9درصد پسران و در رده سنی 16 سال، 3/13 درصد دختران و 7/8 درصد پسران دارای اضافه وزن و چاقی بودند. میانگین قد پسران در هر سه رده سنی بیشتر از صدک پنجاهم چارت CDC ولی میانگین قد دختران تنها در رده سنی 14 سال منطبق با صدک پنجاهم چارت مذکور بود و در دوره سنی دیگر (16 و 15 سال) کمتر از صدک پنجاهم چارت CDC بود. ارتباط معنی‏داری بین BMI با جنس، شغل، درآمد خانوار، کار با رایانه و BMI پدر وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای چاقی به خصوص در دختران، برنامه‏های مداخله تغذیه‎ای مناسب و تدوین برنامه‎های آموزشی در جهت ارتقاء سطح آگاهی‎های تغذیه‎ای و فرهنگ غذایی صحیح جامعه و بالاخص مادران از راهکارهای اساسی جهت کنترل و پیشگیری چاقی و اضافه وزن محسوب می‎گردد.