مجله دانشگاه علوم پزشکی

زمینه و هدف: استئوآرتریت شایع ترین بیماری مزمن مفصل و شایع ترین علت ناتوانی در سالمندان به شمار می رود. خود مدیریتی بعنوان یکی از مهمترین رویکردهای مناسب در افراد مبتلا به بیماری های مزمن می تواند در تخفیف علایم استئوآرتریت مناسب باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی خودمدیریتی بر میزان ناتوانی بیماران سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو مراجعه کننده به کلینیک مراقبت های درمانی سالمندان امام رضا(ع) در شیراز انجام شد.

مواد و روش کار: در این مطالعه شبه تجربی سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه مداخله (41 نفر) و شاهد (41 نفر) قرار گرفتند. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه حاوی اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تعیین شدت ناتوانی WOMAK بود که قبل، بلافاصله و هشت هفته بعد از مداخله برای افراد دو گروه تکمیل شد. مداخله شامل شش جلسه برنامه آموزش گروهی خودمدیریتی شامل دادن اطلاعات در خصوص بیماری و درمان، مدیریت دارو، مدیریت نشانه های بیماری، مدیریت پیامدهای روانی- اجتماعی، شیوه زندگی (مثل ورزش)، حمایت اجتماعی و غیره بود.گروه شاهد در این مدت مراقبت های معمول را دریافت می کردند. داده ها با نرم افزار SPSS20 و آزمون های توصیفی و تحلیلی با سطح معنی داری (05/0α = ) تجزیه و تحلیل شدند.

یافته ها: دو گروه از نظر سن، جنس، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، شغل، شدت بیماری، نمایه توده بدنی و میزان درآمد بر اساس آزمون کای دو و تی مستقل همگن بودند (5.p>./). نتایج نشان داد میانگین نمرات ناتوانی در دو گروه مداخله و شاهد قبل از مداخله تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشته اند (55/0p=)، ولی پس از مداخله میانگین نمره میزان ناتوانی در گروه مداخله به طور معنی داری از گروه شاهد کمتر شده بود (71/14±76/22 در مقابل 43/17±50/42) (0001/0p<).

نتیجه گیری: اجرای برنامه خودمدیریتی توسط بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو در کاهش میزان ناتوانی بیماران مفید بوده و می تواند بعنوان یکی از روشهای موثر، جهت توانمندسازی آنان بکارگرفته شود.